शीर्षक : संवेदना
प्रा. डॉ. मनिषा पाटील-मोरे
कालावधी : 35–40 मिनिटे
थीम : सामाजिक, भावनिक, महिला
सुरक्षा, जागृती
पात्रे : 12–15
.png)
⭐ पात्रसूची
- आई — गर्भवती, संवेदनशील पण नंतर कणखर
- अजून न जन्मलेली मुलगी —
Voiceover
- निवेदक
- लहान मुलीचे प्रतीक (4 वर्षांची) — निःशब्द
अभिनय
- नराधमाची सावली (Shadow
Actor)
- समाजगट (4–6 जण)
- देव/न्यायाचा आवाज — Voiceover
- TV
Anchor
- पोलिस प्रतिनिधी
- कायदे तज्ज्ञ (Law Expert)
- महिला आयोग प्रतिनिधी
- सामाजिक कार्यकर्त्या
- राजकारणी
- मोर्चा व कॅन्डल मार्च लोक (5–6 जण)
- समाज प्रतिनिधी”
⭐ अंक
1 — सुरुवात
(रिअॅलिस्टिक संवाद + क्रिया)
(मंच
मंद पिवळसर प्रकाशात.
घरासारखा सेट — छोटा
हॉल, सोफा,
सेंटर टेबल.
आई स्वयंपाकघरातून
येते. चेहरा घामाने भिजलेला.
हातात ओला टॉवेल/नॅपकिन.)
(ती
येताना थोडंसं दमलेली चाल दाखवते.)
(हॉलमध्ये
जाऊन टेबलकडे पाहते — तिथे पाण्याचा ग्लास, एखादं पुस्तक वगैरे पडलेलं.)
(हलकेच
टेबल सरकवते, एक-दोन
उशा नीट लावते — जणू “बस थोडी सफाई करू दे” असा स्वभाव.)
(तिचा
श्वास आधीच चढलेला — तरीही ती सवयीने हॉल थोडा नीट करते.)
आई:
आई ओला टॉवेल
हातावरून हलकेच फिरवत हॉलमध्ये येते.
ती बसत नाही — उलट
थोडी दमल्या आवाजात इथे–तिकडे बघत, टेबलाजवळ,
सोफ्याजवळ फिरत TV
चा रिमोट शोधते.)
“अग्गो बाई… आज तर एकदम थकून गेले…
दिवसभर काम, काम… नुसतं कामच!
पाठच काय ग, अंगातला अंग नाही वाटत…”
(ती हातातला टॉवेल सोफ्यावर
टाकते आणि कुशन हलवते — रिमोट शोधत राहते.)
(थोडं चिडचिडल्यासारखं, दमलेली):
“हा रिमोट तरी कुठे गायब होतो रोज…?
इतक्या दमल्या अंगाने शोधायलाही नको वाटत…”
(अखेर रिमोट सापडतो — टेबलच्या
खाली.)
(ती थोडासा हळू श्वास घेते.)
आई:
“दररोजची हीच धावपळ…
स्वयंपाक, धुणं, भांडी, झाडलोट…
वर हे पोट—दिवसेंदिवस
जड होतंय..
(ओला
टॉवेल चेहऱ्यावर हलकेच दाबते, घाम टिपते.)
आई:
“चला, थोडं TV बघू…
बाहेरच्या जगात काय
चाललंय, तेच
माहीत नसतं आपल्याला.
पाहूया बरं, बातम्या तरी काय सांगतायत.”
(टीव्ही
स्क्रीनचा उजेड मंचावर पडतो.)
⭐ TV Anchor — वास्तव न्यूज शैलीतील संवाद (दुःखी
आवाजात)
(टीव्ही
स्क्रीनचा उजेड. Anchor चा
चेहरा गंभीर, नजरेत
खोल दु:ख.)
TV Anchor (हळू,
जड
आवाजात):
“नमस्कार…
तुम्ही पाहत आहात Vastav Marathi News…
आणि या क्षणी एक
अतिशय मोठी,
हृदय पिळवटून टाकणारी
बातमी समोर आली आहे.
केवळ तीन वर्षांच्या
निरागस चिमूकलीवर
क्रूरपणे अत्याचार
करून
तिची निर्घृण हत्या
करण्यात आली आहे…
हो, हे सांगताना मलासुद्धा शब्द सुचत नाहीत…
“मन अगदी सुन्न
होतंय…”
ही लाजिरवाणी,
वेदनादायी घटना
आपल्या समाजाच्या चेहऱ्यावर
काळा डाग आहे…”
(Anchor चा
आवाज थरथरतो, नजर
खाली जाते.)
(प्रकाश मंद होतो.)
- आईच्या चेहऱ्यावरचा धक्का
- मनातील वेदना
- शून्यात पाहणारी तिची अवस्था
- स्वतः गर्भवती असल्याने तिची भीती
- तिच्या मनाचा पूर्णत: कोलमडलेला आवाज
⭐ आईचे संवाद (TV
Anchor च्या बातमीनंतर)
(Anchor ची बातमी संपते. टीव्हीचा उजेड
आईच्या चेहऱ्यावर पडतो.
आई स्तब्ध. हातातला ओला टॉवेल खाली पडतो.
डोळे मोठे होतात. चेहऱ्यावर धक्का. आवाज गळून पडल्यासारखा. “आणि सोफ्यावर
धाडकन बसते.”)
आई:
(हळू… आवाज तुटत जातो)
“देवा… हे काय ऐकलं मी…?”
(डोळ्यात पाणी भरत जातं, हात
थरथरतात.)
आई:
“तीन… ती फक्त तीन वर्षांची होती…
कशी काय इतकी क्रूरता करू शकतो कोणी…?”
(आई टीव्हीकडे बघतच रडू आवरत.)
आई:
“मन सुन्न झालं… अगदी सुन्न…
असं वाटतंय श्वासच अडकला आहे…”
(पोटावर हात ठेवते. नजर अजूनही
टीव्हीवर खिळलेली.)
आई:
“काय झालंय या जगाला…?
कुठे चाललंय हे सगळं…?”
(एकटक शून्यात पाहत, डोळे ओले)
आई (जवळजवळ कुजबुजत):
“बाई…
मन पिळवटून निघालं…
“ते बाळ… किती वेदना
झाल्या असतील तिला…
तिच्या आई–वडिलांवर
काय बेतलं असेल…?”
(आईचे डोळे टीव्हीवर, पण नजर काहीच पाहत नाही.
तिचा
श्वास अनियमित होतो.
ती
इतकी दुःखात बुडते की तिच्याभोवतालचं जग जणू बंद झाल्यासारखं.)
⭐ लहान
मुलीचे प्रतीक – मंच दृश्य (अतिशय नेमकं, वास्तवदर्शी)
(“बातम्या सुरूच
राहतात… आणि आई खूप दुःखी होऊन विचारात बसलेली.”
त्यानंतर मंचाचा एक भाग हलका प्रकाशमान. मंद पांढरा स्पॉटलाइट.)
दृश्याचे वर्णन (Stage Direction):
- लहान मुलगी नाही—फक्त एक प्रतीक.
- त्या प्रतीकासाठी कलाकार 4 वर्षांच्या मुलीसारख्या हळू हालचाली करेल.
- हातात फक्त बाहुली.
- कोणताही संवाद नाही.
- चेहरा निरागस आणि जगापासून अनभिज्ञ.
⭐ अचूक सीन
(मंचाच्या एका
कोपऱ्यात मंद पांढरा प्रकाश पडतो.
लहान मुलीचे प्रतीक — पांढरा फ्रॉक किंवा साधा पोशाख —
हळूहळू मंचावर येते.)
लहान मुलीचे प्रतीक – Stage Direction (डायलॉग
नाही):
- (हातात बाहुली घट्ट पकडलेली.)
- (हळूच जमिनीवर बसते.)
- (बाहुलीचे केस सेट करते, तिला मांडीवर ठेवते.)
- (कधी हसल्यासारखं चेहऱ्यावर हलकं स्मित.)
- (बाहुलीला चालवत, तिला प्रेमाने हात फिरवत खेळते.)
- (जगात काय चाललंय याची काहीच कल्पना नाही — पूर्ण
निरागस.)
(पार्श्वभूमीत TV वाजत आहे —
अत्याचाराची बातमी.)
(मुलीच्या निरागस खेळण्याशी ही बातमी पूर्ण विरोधाभास निर्माण करते — हाच
भावनिक प्रभाव.)
⭐ निवेदक – सकारात्मक व प्रेरणादायी संवाद (शक्तिशाली टोन)
(लहान मुलीचे प्रतीक बाहुलीशी
खेळत असताना सौम्य प्रकाश.
नराधमाची सावली दूरवर दिसते, पण अजूनही
मुलीजवळ नाही.)
निवेदक (गंभीर पण प्रेरणादायी आवाजात):
“ही कळी…
ही फक्त मुलगी नाही,
तर एका उद्याच्या आशेचं बीज आहे…
जिच्या छोट्या हातात जग बदलण्याची ताकद दडलेली आहे.
जिच्या निरागस हसण्यातून
अंधारातही उजेड जन्माला येतो.
नराधमाचा
प्रवेश ( **(निवेदकाचं निवेदन सुरू असतानाच…
मंचावर मंद लाल
प्रकाश पसरतो.
हळूहळू नराधमाची काळी
सावली पुढे सरकते.)**
**(तो वासनेच्या विकृत
नजरेने त्या चिमुकलीकडे पाहतो…
तिच्या भोवती हळूहळू
फिरू लागतो.)**
**(चिमुकलीच्या जवळ येत
तिच्या बाहुलीला हात लावतो…
बाहुली ओढतो… तिच्या
हाताला स्पर्श करतो…
आणि तिचा हात पकडून
तिला खेचण्याचा प्रयत्न करतो.)**
पण…
या उजेडाला विझवायचा प्रयत्न करणारी
एक सावली प्रत्येक समाजात दिसतेच.
ती सावली म्हणजे अज्ञान, पाशवी वृत्ती,
आणि माणुसकी हरवून बसलेली मनं.
“सावली कितीही
मोठी झाली,
तरी एका छोट्याशा
दिव्याचा उजेड
तिला हरवण्यासाठी पुरेसा
असतो.”
अशीच एक ज्योत —
जागृत समाजाची, धैर्यवान आईची,
आणि बदल स्वीकारणाऱ्या पिढीची —
आज पेटणार आहे.”
⭐ समाज
घटकांनी नराधमाला अडवण्याचा सीन (Stage Direction )
**(निवेदकाचं निवेदन
सुरू असतानाच…
नराधम चिमुकलीला हात
पकडून खेचण्याचा प्रयत्न करत असतो.)**
**(अचानक दोन–तीन
समाजघटक धावत येतात —
एक जण नराधमाच्या
हाताला धरून मागे ओढतो,
दुसरा त्याला मध्येच
अडवतो,
तिसरा चिमुकलीला अलगद
उचलून सुरक्षित बाजूला नेतो.)**
**(नराधम मागे हटतो,
सावली कमकुवत होत
जाते…
निवेदन तसंच सुरू
राहतं.)**
निवेदक (उच्च, ठाम आवाजात):
“ही सावली तिच्यापर्यंत पोहोचणार नाही…
कारण आज आपण तिला रोखण्यासाठी
एकत्र उभे राहणार आहोत.
आज ही छोटी कळी
बळी नसून — समाजाच्या जागृतीचं कारण बनणार आहे.
ती तुटणार नाही…
तर तिला तोडण्याचा प्रयत्न करणाऱ्या प्रत्येक शक्तीला
समाजाने थांबवून दाखवणार आहे.”
(यावेळी आई, समाजगट किंवा
प्रकाश एका बाजूने वाढतो —
जणू समाज उभा राहतो.)
⭐ Scene
Direction (प्रेरणादायी
प्रस्तुतीसाठी):
- नराधमाची सावली येते, पण प्रकाश तिच्या मार्गात
अडथळा निर्माण करतो – प्रतीक:
“चांगुलपणा सावलीपेक्षा मोठा आहे”.
- लहान मुलगी बाहुलीशी खेळत राहते — “निरागसतेचा उजेड”.
- निवेदकाचा आवाज सावलीला
हरवणाऱ्या समाजाची प्रतिमा निर्माण करतो.
- समाजगट किंवा आई सावलीच्या मधे उभे राहतात — संरक्षणाचे प्रतीक.
⭐ अंक 2 : “उदरातील जीवाचा आवाज” – विस्तारित व दिग्दर्शनासह
(मंचावर पूर्ण शांतता.
Spotlight हळूहळू फक्त आईवर पडते.
आई एका खुर्चीवर बसलेली, चेहऱ्यावर
खोल दु:ख, हातात छोटा ओला टॉवेल.
ती नकळत पोटावर हात फिरवत आहे. बातमी ऐकून तिचे डोळे पाणावलेले.)
🎤 मुलगी (Voiceover – नाजूक, हळुवार, निष्पाप
आवाजात):
“आई… आई…
तुझे हात का थरथरतात?
रोज अशीच एखादी बातमी ऐकली की
तू एवढी सुन्न का होतेस…
काय होतंय तुला, आई?”
(आई चकित होते, इकडे–तिकडे
पाहते, हात पोटावर घट्ट ठेवते.)
👩आई (थरथरत, हळू आवाजात): आईचा आश्चर्याचा क्षण
(आई
दचकल्यासारखी इकडे–तिकडे पाहते.
👩🍼 आई (पूर्ण आश्चर्याने, थरथरत्या आवाजात):
“ कोण….?
कोण बोललं आत्ता?
कोण बोलतंय माझ्याशी…?
की मीच वेड्यासारखी
काहीतरी ऐकतीय…
कोण बोललं आता?”
(ती
पुन्हा भोवती पाहते आणि लगेच पोटावर हात ठेवते.)
🎤 मुलगी (Voiceover – नाजूक, शांत):
“आई… मी बोलतेय.
मी तुझं बाळ…
मी… तुझ्या पोटी
वाढणारं तुझं लेकरू.”
(आईचा
श्वास थांबल्यासारखा. डोळ्यांत पाणी. पोटावर हात ठेवून खाली बसते.)
👩🍼 आई (हळुवार, अश्रू आवरत):
“माझं… माझं बाळ…
खरंच तू बोलतेयस
माझ्याशी?”
(आई
दोन्ही हातांनी पोट कवटाळते, डोळे मिटून हळू आवाजात बोलते.)
👩🍼 आई:
बाळा.…
तुझ्या आवाजातली
भीती…
मला स्पष्ट जाणवतेय…”
🎤 मुलगी (निर्दोष सावधपणे):
“हो ग आई… मी तुझ्या श्वासातलं सगळंच जाणते.”
पण मला कळत नाही —
हे ‘अत्याचार’ म्हणजे काय ग?
कसं असतं हे भीषण जग…
ज्यामुळे तू इतकी घाबरतेस?”
(आईचा श्वास अचानक जड होतो. ती
डोळे मिटते.)
👩🍼 आई (दुःखाने गहिवरलेली):
“बाळा…
हे जग आज सुरक्षित राहिलेलंच नाही…
विशेषतः तुझ्यासारख्या
नाजूक लेकरांसाठी…
“बाळा…
दररोज कुणावर तरी अन्याय…
कुठेतरी अत्याचार…
कुठल्यातरी आईचं जग क्षणात उद्ध्वस्त होतंय…
आणि सर्वात वेदनादायक काय माहित्येय?
हे नराधम… हे पाशवी “मनाची लोकं”…
दररोज एखाद्या निरपराध लेकराच्या जगण्यावरच घाला घालतायत.
लांडगे, कुत्री तर प्राणी आहेत —
हे तर माणसाच्या रूपातले खूनी…
ज्या फुलांसारख्या चिमुकल्या मुलींना जपण्याची गरज आहे,
त्यांचाच मान, त्यांची अब्रू,
निरपराधत्व—
सगळंच चिरडून टाकतायत.
रोज कोणा तरी आईची मुलगी
मधोमध रस्त्यात… जगाच्या नजरेसमोर
असुरक्षित ठरते.
रोज कोणा तरी लेकराचा श्वास बंद होतोय
केवळ अशा राक्षसी वृत्तीमुळे.
कधी कधी वाटतं—
ही पाशवी माणसं… फुलं जशी
मुरगळून टाकतात,
तशीच आपल्या मुलींची स्वप्नंही तुडवून टाकतात…”
(आईचा आवाज दाटतो.)
🎤 मुलगी (घाबरू
लागलेली, निरागस प्रश्न):
“आई…
मी जन्मल्यावर मला सांभाळणार तर तूच आहेस ना…
मला वाढवणारही तूच…
पण मला एकच भीती लागलीय, आई…
तुझ्या सारखी आई माझ्यासोबत असेल हे मला ठाऊक आहे,
पण या जगातल्या
वाईट प्रवृत्तींपासून…
विकृत नजरेपासून…
निर्दयी मनांपासून…
मला कोण वाचवणार?
आई…
तू मला जपशील, हे मला माहीत आहे…
पण या जगात सगळेच तुझ्यासारखे नसतात ना…
म्हणूनच विचारतेय –
मी येऊ का या जगात, आई?”
(आई रडू
लागते. चेहरा दोन्ही हातांनी झाकते. प्रकाश आणखी मऊ होतो.)
👩🍼 आई (अश्रूंनी भरलेल्या, तुटणाऱ्या पण
अतिशयोक्ती नसलेल्या आवाजात):
“बाळा.…
तू विचारलेला हा प्रश्नच मला आतून हलवून टाकतोय…
तुला मी जगात आणावं की नाही…
याचं उत्तर माझ्याकडेही नाहीये ग.
तुझ्यासाठी माझ्या मनात खूप प्रेम आहे…
तुला जपायची ताकदही आहे माझ्यात…
पण या जगाचं काय?
आज सरळ, निरागस लेकरं जगाच्या
क्रूरतेपुढं खूपच नाजूक पडतायत…
बाळा…
मला तर खूप घाई झालीय
तुला या जगात आणायची…
तुला माझ्या मिठीत
घेऊन जग दाखवायचंय मला…
पण…
समजूतदार आई म्हणून
मनातून भीतीही वाटते
ग…
कसं सांगू तुला…
मला स्वत:लाच कळत नाही ग लेकरा —
तुला या जगात आणणं बरोबर ठरेल की नाही…”
(आई पोटावर
हात ठेवून रडत राहते.
प्रकाश केवळ तिच्या चेहऱ्यावर —
प्रेक्षकांना तिचं मनःस्ताप दिसत राहील असा.)
🎭 दिग्दर्शन सूचना (अगदी वास्तववादी):
- आईचा आवाज तुटलेला पण आरडाओरडा नाही — फक्त
अंतर्मनाचा भार.
- ती पोटावर हात ठेवते तेव्हा हलकेच थरथरणे दाखवावे.
- रडतानाही आवाज खूप मोठा नको — गप्प रडणाऱ्या आईची वेदना अधिक प्रभावी असते.
- प्रकाश फक्त चेहऱ्यावर, पण फार
पांढरा नाही —
थोडा उबदार Soft Yellow Light ठेवावा, ज्यामुळे भाव स्पष्ट दिसतात.
🌟 अंक 3 : “वासनेची
सावली — क्रूरतेचा चेहरा”
🎭 मंचावरील सेटिंग
·
मंचावर
मंद निळा प्रकाश.
·
अचानक “थडथड” असा
जड आवाज.
·
प्रकाश
हळूहळू लाल होतो.
·
धूर
किंवा हलकी धुकट–सावली दिसते.
🔥 नराधमाची एंट्री — (सावलीतून उदयास येतो)
·
नराधम
दिसत नाही, फक्त
सावली मोठी होत जाते.
·
जणू
समाजाच्या मागे, अंधारात,
त्यांच्या
निष्क्रियतेतून जन्म घेतोय.
·
हात
हळूहळू वर करतो — जणू कुणावर तरी ताबा मिळवत आहे.
🔊 नराधम (गर्जना, खोल, थरकाप उडवणारा आवाज):
**"मी जन्मलो…
तुमच्या मौनातून!
तुमच्या ‘काय होतं’
म्हणत दुर्लक्ष करण्यातून!
तुमच्या भीतीतून…
तुमच्या गप्प
बसण्यातून…
तुमच्या उदासीन
नजरेतून!"**
(सावली अजून मोठी
होते. प्रकाश पूर्ण लाल.)
😨 समाज मागे हटतो — प्रत्येक पात्र भीतीने कापतं
समाज
1 (घाबरून,
पाठीमागे
हटत):
"हे…
हे कधी थांबणार?"
समाज
2 (नाकारणाऱ्या,
तुटलेल्या
आवाजात):
"किती
बळी हवेत…
किती
रडणारे चेहरे पाहायचेत…
समाजाला
जाग यायला?"
🎭 स्टेज डायरेक्शन
·
समाजातील
३–४ लोक नराधमापासून दूर जाण्यासाठी हाताने चेहरा झाकतात.
·
एकजण
तर बसून डोळे झाकतो.
·
पार्श्वभूमीत
हलका धप्प—धप्प असा हृदयाचे ठोकेसारखा साऊंड.
·
नराधमाची
सावली मुलीच्या
सावलीला स्पर्श करणार इतपत पुढे जाते—
पण त्याच वेळी पुढचा
सीन सुरू होईल (उदाहरणार्थ समाजाचे रक्षक पात्रे येतील).
🌟 अंक 4 : “आई
देवाला प्रश्न विचारते”
(मंचावर मंद प्रकाश.
आई देवाच्या प्रतिमेसमोर
खाली बसलेली, हात जोडलेले.
डोळे लाल, चेहरा खोल वेदनेने भरलेला.)
आई देवाच्या
प्रतिमेसमोर बसते.
आई:
“माणूस तू निर्माण
केलास…
पण देवा,
त्याच्या मनात हा
एवढा काळोख,
ही क्रूरता,
ही पाशवी प्रवृत्ती —
कुठून आली?
ही वाईट वृत्ती
तू दिलीस का?
की माणसानंच स्वतः वाढवली?”
शांतता.
आई शेवटचं
वाक्य.
स्टेज दिशा:
·
प्रकाश
तिच्या चेहऱ्यावरून हळूहळू कमी होतो
·
पार्श्वसंगीतात हलका,
जड, भावनिक स्वर
·
ती
शांत बसते, डोळे
बंद — जणू देवाकडून उत्तराची वाट पहात आहे
तेवढ्यात TV
Debate चा
उद्घोष आवाज
🌟 अंक 5 : TV
Debate दृश्य — “समाजाची चूक कुठे?”
शीर्षक:
🎙️ “विशेष
चर्चा: महिलांवरील वाढते अत्याचार — उपाय, जबाबदारी आणि समाजाची भूमिका!”
Stage Directions:
·
तेज
प्रकाश, स्टुडिओसारखा
सेट.
·
6 खुर्च्या
— Anchor, कायदे
तज्ज्ञ, पोलिस
अधिकारी, महिला
आयोग प्रतिनिधी, सामाजिक/सामान्य
महिला प्रतिनिधी, राजकारणी.
·
मागे
LED बोर्ड: “Special
Talk: महिलांवरील वाढते
अत्याचार — उपाय काय?”
·
Anchor केंद्रभागी.
सर्व पॅनेलिस्ट्सला माईक.
🎤 Anchor (अजय - सुरुवात, हलका
गंभीर आवाज):
“नमस्कार!
मी अजय देशमुख.
तुम्ही पाहत आहात Vastav Marathi News.
आजच्या या विशेष चर्चासत्रात
तुमचं मनःपूर्वक स्वागत!
आजचा विषय अत्यंत
गंभीर, संवेदनशील
आणि आपण सर्वांसाठी महत्त्वाचा —
‘महिलांवरील
वाढते अत्याचार — उपाय, जबाबदारी आणि समाजाची भूमिका!’
या चर्चासत्रात
सहभागी होत आहेत —
• कायदे तज्ज्ञ – डॉ.
प्राची देशमुख
• पोलिस अधिकारी – सुबोध
कदम
• महिला आयोग प्रतिनिधी
– सौ. स्नेहा पाटील
• सामाजिक/सामान्य
महिला प्रतिनिधी – श्वेता जाधव
• सामाजिक कार्यकर्त्या
– कुमुदा जोशी
• राजकारणी – आदित्य
सावंत
खरंतर, आज आपण फक्त चर्चा करायला नाही बसलो…
आपण उपाय शोधायला आलो
आहोत.
समाजातील या
संवेदनशील प्रश्नावर किती काळ आपण फक्त प्रतिक्रिया देणार?
उपाय काय, जबाबदारी कोणाची, आणि खरा बदल कसा घडवता येईल —
यावर आज सखोल चर्चा
होणार आहे.
चला तर… सुरू करूया
आजचं ‘विशेष चर्चासत्र’.”
🎤 Anchor:
“चला तर… आता आपण थेट
वळतो
महिला आयोग प्रतिनिधी
सौ. स्नेहा पाटील यांच्या कडे.
स्नेहा मॅडम,
सर्वप्रथम आपल्यालाच
विचारतो —
महिलांवरील अत्याचार
सतत वाढत आहेत…
तक्रार नोंदवताना
अडथळे, समाजाचा
दबाव, भीती
—
अजूनही महिलांच्या
पायातल्या बेड्या आहेत.
आपल्या दृष्टीने —
आजच्या परिस्थितीत सर्वात
मोठं आव्हान नेमकं काय आहे?
आणि महिला आयोग
कोणत्या तात्काळ उपाययोजना सुचवतो?”
👩⚖️ महिला आयोग प्रतिनिधी (स्नेहा पाटील):
“अजय सर, प्रत्यक्षात अनेक महिला तक्रार करण्यास
घाबरतात.
• भीती, लाज, मान-अपमानाची चिंता — अजूनही त्यांच्या
मनावर भारी पडते.
• कुटुंबाचा दबाव,
समाज ‘काय म्हणेल’
याची भीती — यामुळे अनेक घटना घरातच दडपल्या जातात.
• त्वरित संरक्षण,
समुपदेशन, वैद्यकीय मदत आणि कायदेशीर मार्गदर्शन
मिळायला हवे… पण अनेकदा योग्य वेळी योग्य मदत मिळत नाही.
आणि म्हणूनच वास्तव
अजूनही अधिक वेदनादायी आहे —
• अनेक महिला वेदना सहन
करत शांत बसतात.
• काही जणींना मार्ग
माहित नसतो, तर
काही जणींना मदत कुठून मिळेल याची खात्री नसते.
• तक्रार
नोंदवण्यापासून अंतीम न्याय मिळेपर्यंतचा प्रवास अजूनही खूप कठीण आहे.
हे वास्तव खूपच दुःखद
आहे… आणि हेच बदलण्यासाठी आपण सगळ्यांनी पुढाकार घ्यायला हवा.”
🎤 Anchor:
माझा पुढचा प्रश्न आहे डॉ. प्राची मॅडम यांना — अनेक
महिलांना कायदेशीर प्रक्रियेत अडथळे येतात.
मॅडम, प्रत्यक्षात कोणते
अडथळे सर्वाधिक जाणवतात,
आणि त्यावर काय उपाय असू शकतील?”
⚖️ कायदे
तज्ज्ञ (डॉ. प्राची देशमुख):
“कायदे तर आहेत कडक…
IPC 376 — आजीवन कारावास,
POCSO — मुलांवरील
अत्याचाराला अजिबात शिथिलता नाही,
IPC 354, 354A, 354D — छेडछाड,
स्टॉकिंग, लैंगिक छळासाठी स्पष्ट शिक्षा.
पण मुद्दा कुठे अडकतो?
कायदे कडक आहेत,
हो… पण वास्तव
बोललं, तर
जमिनीवर चित्र वेगळंच दिसतं.
👉 न्याय
मिळायला एवढा वेळ का लागतो?
केस सुरू झाली की वर्षानुवर्षे
फिरते…
तारखा, विलंब, पुन्हा तारखा — आणि पीडित मात्र मानसिक,
आर्थिक, सामाजिक यातना सहन करत बसते.
👉 तोपर्यंत
काय होतं?
दोषी बाहेरच फिरतात…
जमानत मिळते…
आणि बरेचदा नवीन बळी
तयार होतात.
हीच खरी भीतीदायक
बाजू आहे.
👉 तपासाचा
मुद्दा तर सगळ्यात जास्त दुखरा —
घटनास्थळाची नीट नोंद
नाही,
पुरावे नीट गोळा नाही,
फॉरेन्सिक वेळेवर होत
नाही…
आणि तेच पुरावे
न्यायालयात कमकुवत पडतात.
👉 आणि
मग केस लांबतेच लांबते —
साक्षीदार फिरवल्या
जातात,
तक्रारदार दबावात
येतात,
पुन्हा-पुन्हा जबाब,
पुन्हा मानसिक त्रास…
म्हणजे कायदे आहेत,
शिक्षा
आहेत… पण प्रक्रियेतलं अंतर इतकं मोठं आहे की न्याय मिळेपर्यंत वास्तव खूपच
वेदनादायी होतं.
🎤 Anchor:
सुबोध सर,
पोलिसांवर नेहमी आरोप
केले जातात — FIR उशिरा
घेतात, तक्रारी
नोंदवत नाहीत. याबद्दल तुमची प्रतिक्रिया?”
👮♂️ पोलिस
अधिकारी (सुबोध कदम):
“अजय , भूतकाळात
चुका झाल्या—हे आम्ही नाकारत नाही.
पण गेल्या काही वर्षांत पोलिस व्यवस्थेत खूप बदल झाले आहेत आणि ते प्रत्यक्ष
कामातही दिसत आहेत.
• 1091, 112 आणि 181 या हेल्पलाइन
आता 24x7 सक्रिय आहेत. कॉल येताच त्वरित
प्रतिसाद देण्याची स्पष्ट जबाबदारी दिली आहे.
• प्रत्येक जिल्ह्यात महिला डेस्क कार्यरत आहेत, जेथे महिला
थेट जाऊन तक्रार देऊ शकतात, त्यांना स्वतंत्रपणे बसवले
जाते.
• महिला अधिकाऱ्यांची संख्या वाढवली आहे, विशेषतः
संवेदनशील प्रकरणांसाठी स्वतंत्र टीम तयार केल्या आहेत.
• ऑनलाइन e-FIR आणि grievance
systems मुळे तक्रार देण्याची प्रक्रिया सोपी करण्यात आली
आहे.
पण खरा प्रश्न नियमांमध्ये नाही —
महिलांचा पोलिसांवरचा विश्वास अजूनही पूर्णपणे निर्माण झालेला नाही.
अनेक मुली तक्रार करायला येण्याआधीच घाबरतात…
👉 समाज काय
म्हणेल?
👉 घरच्यांची
भीती?
👉 पोलिसांकडे
गेलो तर उलट आमच्याकडेच बोट दाखवतील का?
ही भीती खरी आहे, आणि आम्हाला ते स्वीकारावंच
लागतं.
आम्ही प्रक्रिया बदलतोय, प्रशिक्षण देतोय, पण
विश्वास निर्माण होणं ही सर्वात मोठी लढाई आहे — आणि त्यासाठी पोलिस, समाज आणि
कुटुंब या तिन्ही स्तरांवर बदल गरजेचा आहे.”
👩🟣 सामाजिक कार्यकर्त्या (कुमुदा जोशी):
“अजय सर, सुबोध सरांनी सांगितलेले बदल महत्वाचे
आहेत… पण फक्त हेल्पलाइन, डेस्क आणि व्यवस्था एवढ्यानं सुरक्षितता
येत नाही.
मुलगी तक्रार घेऊन
पोलीस स्टेशनमध्ये जाते तेव्हा
तिच्याकडे पाहणारी नजर आणि
तिच्याशी बोलणारा स्वर
हे अधिक महत्त्वाचे
असतात.
आजही अनेक ठिकाणी
पहिला प्रश्न असतो—
‘काय केलंस?’,
‘कुठे होतीस?’
ही मानसिकता मुलींना
मागे हटवत असते.
प्रणाली मजबूत असली
तरी
मानसिकता बदलली नाही
तर भीती तशीच राहणार.
आणि हो—
आपण मुलींना सावध
राहायला शिकवतो,
पण मुलांना स्त्रीचा
आदर करायला किती शिकवतो?
म्हणूनच मी पुन्हा
सांगते—
कायदे आणि पोलिस
महत्त्वाचे आहेतच,
पण बदलाची
सुरुवात समाजाच्या विचारातूनच होईल.”
🎤 अँकर
– अजय देशमुख:
“श्वेता जी, अनेक उपाय आणि कायदे अस्तित्वात आहेत,
पोलिस अधिकाऱ्यांनी
बदल घडवण्याचा प्रयत्न केला आहे, सामाजिक
कार्यकर्त्यांनी आपल्या बाजू मांडली आहे.
पण प्रत्यक्षात
सामान्य महिलांचा अनुभव काय आहे?
मुली
सुरक्षिततेबाबत काय सांगतात, आणि त्यांना कोणत्या अडचणी येतात?”
⚡ सामाजिक/सामान्य
महिला प्रतिनिधी (श्वेता जाधव):
“बस्स! भरपूर चर्चा
झाली आता!
आता फक्त शब्द नाही,
थोस उपाय हवा!
रोज अत्याचार,
रोज अन्याय, रोज बळी — अजून किती काळ हे चालत राहणार?
शासन आणि प्रशासनाने
आपली जबाबदारी नीट घेतली पाहिजे.
केवळ चर्चा करून वेळ
गमावू नये. तथाकथित उपाय आणि कागदी योजना प्रत्यक्षात आणल्या पाहिजेत.
जर थोडासा निर्णय
घेतला नाही, योग्य
कारवाई झाली नाही,
तर ही आकडेवारी
दिवसेंदिवस वाढत राहील,
आणि पुढील बळी कोणी
थांबवणार? कोण?
आता उपाय हवा,
कृती हवा.
केवळ कागदी योजना,
तालमी आणि आश्वासन
पुरेसे नाहीत.
सत्ता, प्रशासन, पोलिस — प्रत्येकाने आपली
जबाबदारी धाडसाने पार पाडावी, नाहीतर हा वादळ अजून मोठा होईल.
म्हणून मी स्पष्ट
सांगते —
चर्चा संपवा, कृती सुरू करा, आणि मुलींच्या सुरक्षिततेसाठी प्रत्यक्ष
बदल आणा!
नाहीतर, प्रत्येक दिवशी नवीन बळी… आणि ही
जबाबदारी फक्त आपल्या हातात आहे.”
(थोडी शांतता)
🎤 Anchor:
“आदित्य सर, आपण सर्वानी हे मान्य केले की कायदे
आहेत, प्रशासन
बदलत आहे, आणि
सामाजिक आवाजही उठतोय.
पण प्रत्यक्षात
प्रत्येक घटना नोंदवली जाते, दोषींना
शिक्षा मिळते का, हे
कायमच प्रश्नात राहतं.
राजकीय बाजू म्हणून
तुम्ही काय खात्री देता?
दोषींना खरोखर शिक्षा
मिळेल, आणि
महिलांना भविष्यात सुरक्षितता मिळेल, की फक्त आश्वासनच पुरेसे ठरेल?”
🧑💼 राजकारणी
(आदित्य सावंत):
“सरकार योग्य ती कारवाई करत आहे.
सर्व प्रकरणांचा तपास सुरू आहे, आणि चौकशीचे आदेश
देण्यात आले आहेत.
दोषींना कठोर शिक्षा मिळेल, याची आम्ही
पूर्ण जबाबदारी घेतो.
(थोडा प्रेक्षकांचा कुजबुज ऐकून)
मी समजतो, लोकांचा राग आणि चिंता योग्य
आहे.
पण प्रत्यक्षात सुरुवात झाली आहे, आणि आम्ही
खात्री देतो — कायदा आणि शासन यांमधून बदल
निश्चितपणे आणला जाईल.
फक्त आश्वासन नाही,
कारवाईवर लक्ष ठेवले आहे, आणि पुढील प्रकरणात दोषींना
शिक्षा मिळेल याची काळजी घेतली जाईल.”
🎤 Anchor (अजय - निष्कर्ष):
“तर
अखेर निष्कर्ष काय?”
महिला
आयोग प्रतिनिधी (ठाम आवाजात):
“पहिली गोष्ट — पीडितेला त्वरित संरक्षण आणि न्याय.
तक्रार दाखल करणाऱ्या महिलेला अडवणं बंद झालं पाहिजे.”
कायदेतज्ज्ञ
(प्रोफेशनल टोन):
“कायदे कठोर आहेत… पण
अंमलबजावणी कमकुवत आहे.
जलद न्याय हा सगळ्यात मोठा
उपाय.”
पोलीस
प्रतिनिधी (स्पष्टीकरण देत):
“पोलिसांनी आणि
नागरिकांनी एकमेकांवर विश्वास ठेवणं गरजेचं आहे.
भीतींपेक्षा संवाद वाढला पाहिजे.”
सामाजिक
कार्यकर्त्या (भावनिक पण ठाम):
“अत्याचाराची मुळं
मानसिकतेत आहेत.
ती बदलली नाही तर कायद्यांनी काही फरक पडणार नाही.”
समाज
प्रतिनिधी (सामान्य लोकांचं मन बोलत):
“तक्रारी दाबून
ठेवल्या की गुन्हेगार वाढतात.
महिलांनी पुढे यायला हवं — आणि समाजाने त्यांच्यासोबत उभं
राहायला हवं.”
राजकारणी
(थोडा बचावात्मक, थोडा
वचनबद्ध):
“प्रणाली सुधारण्याची
जबाबदारी आमची आहे.
फास्ट-ट्रॅक कोर्ट, तांत्रिक सुविधा —
हे सगळं वाढवत आहोत.
पण समाजाचा पाठिंबाही तितकाच महत्त्वाचा आहे.”
⭐ सर्व
पॅनेलिस्ट (एकत्र, ठाम):
“जलद
न्याय!
कठोर
शिक्षा!
पोलिस–नागरिक
विश्वास वाढवा!
मानसिकता
बदला!
तक्रारींना
प्रोत्साहन द्या!
समाजाने आता मौन
सोडायलाच हवं!”
🎤 Anchor (अजय - प्रेरणादायी निष्कर्ष, कॅमेऱ्याकडे):
“मित्रांनो…
आजची ही चर्चा इथेच संपते.
पण प्रश्न अजूनही तसाच
उभा आहे —
ही हैवानी वृत्ती अजून
किती बळी घेणार?”
आपण पाहिलं, आपण ऐकलं…
आणि कदाचित आपल्या मनात कुठेतरी
काहीतरी हललंही असेल.
लक्षात ठेवा —
आजची मुलगी ही फक्त मुलगी नाही,
ती उद्याची जननी आहे, राष्ट्राची शक्ती आहे.
तिला सुरक्षित ठेवणं ही केवळ
व्यवस्थेची नाही…
आपल्या प्रत्येकाची सामूहिक जबाबदारी आहे.
फक्त घोषणा करून, राग व्यक्त करून,
किंवा चर्चेने काही बदलणार नाही.
बदल तेव्हाच होईल—
जेव्हा आपल्या घरात, आपल्या मनात,
आणि आपल्या विचारांत बदल घडेल.
आणि कदाचित—
तो बदल आजच सुरू होत असेल.
याच क्षणी…
याच विचारातून.
मी आहे [Anchor Name],
आपल्या सर्वांना एकच विनंती करून विदा घेते —
‘गुन्हेगारांना थांबवण्यासाठी
समाजाने मौन सोडायलाच हवं.’
धन्यवाद.
नमस्कार.”
___________________________________________________________________________
🌟 अंक 6 : मोर्चा—“बस्स झालं आता!”
(मंचाच्या
बाजूने मोर्चाचा मोठा आवाज — घोषणाबाजी, पायांचा ताल, टाळ्या.
एकसमान, सलग ताल घोषणा.)
🪧 मोर्चा
प्रवेश
मोर्चा घोषणा:
📢 “बस्स झालं आता — पुरे अत्याचार!”
📢 “न्याय हवा — तात्काळ हवा!”
📢 “मुलींची सुरक्षा — आमचा हक्क!”
📢 “भीतीत नाही जगणार — सुरक्षित भारत
घडवणार!”
📢 “मुलींना न्याय — आरोप्यांना शिक्षा!”
📢 “अत्याचार करणाऱ्यांना — कडक शिक्षा
हवी!”
📢 “स्त्री–सुरक्षा ही तडजोड नाही — हक्क
आहे!”
📢 “मौन तोडा — अन्यायाला थारा नाही!”
📢 “मुलगी वाचली तरच देश वाचेल!”
📢 “अत्याचार बंद करा — माणुसकी जपा!”
(मोर्चातील
लोकांकडे प्लॅकार्ड्स:)
🔴 मुलींवरील अत्याचार थांबवा
🔴 जलद न्याय तात्काळ हवा
🔴 आपल्या मुलींना सुरक्षित ठेवा
🔴 बस्स! आता पुरे झालं
🔴 सुरक्षा हा हक्क आहे — उपकार नाही
🔴 मुली सुरक्षित हव्यात — आज, आत्ता आणि कायम
🔴 मौन नाही — ठाम प्रतिकार हवा
🔴 माणुसकी जपा — कारण राक्षस वाढतायत
👩🟣 महिला कार्यकर्ती (ठाम, जमावासमोर उभी):
“आजची मुलगी म्हणजे
उद्याची जननी!
तिच्या सुरक्षेमध्येच
समाजाची सुरक्षितता आहे.
पण आज काय पाहतोय?
मोर्चे, सभा, घोषणा —
पण सुरक्षेचा प्रश्न
अजूनही जागेवरच.
किती दिवस?
किती दिवस मुलींनी
भीतीत जगायचं?”
👥 समाज (एकच लयीत मोठी घोषणा):
“पुरे झालं आता!”
“पुरे झालं आता!”
अत्याचार सहन करणार
नाही आता!”
👩🟣 महिला कार्यकर्ती (भावनिक):
“आजचा मोर्चा फक्त
घोषणांसाठी नाही…
तर प्रत्येक आई,
प्रत्येक बहिण,
प्रत्येक मुलीच्या
मनातील ज्वालांसाठी
आहे!
कडक कायदे हवे!
जलद न्याय हवा!
आणि त्या विकृत
नजरेला —
कायदा आणि समाज —
दोघांचीही भीती वाटली पाहिजे!
👥 समाज घोषणा:
“न्याय हवा –
तातडीचा!”
“महिलांचा सन्मान —
देशाचा अभिमान!”
👩🟣 महिला कार्यकर्ती (मोठ्या आवाजात
निष्कर्ष):
“आम्हाला सुरक्षित
रस्ते,
सुरक्षित समाज,
आणि सुरक्षित उद्या
हवा.. ही आमची मागणी नाही, हक्क आहे.
आवाज द्या, उभे रहा —
कारण बदल आपणच
घडवायचा आहे!”
👥 समाज (मोठा घोषणा):
“जागा हो, समाजा!
पुरे झालं आता!”
🌟 अंक 7 : अजून न जन्मलेल्या मुलीचा अंतिम प्रश्न
(मोर्चा
हळूहळू स्टेजच्या दुसऱ्या भागाकडे सरकतो. घोषणा कमी होत जातात.
प्रकाश मंद होतो. मंचावर
हलकासा अंधार.
मधोमध फक्त आईवर एक
हलका स्पॉटलाइट.)
(आवाज
पूर्ण शांत. अचानक हळूसा, अतिशय
नाजूक Voiceover — गर्भातील
मुलीचा.)
🎤 मुलगी (Voiceover – भावुक, भीतीयुक्त):
**"आई…
बाहेरचे आवाज, घोषणा, राग, वेदना…
सगळं माझ्यापर्यंत येतंय ग.
मी शांतपणे ऐकत होते…
पण त्या सगळ्यात एक गोष्ट मला जाणवली —
लोक उभे आहेत, आवाज उठवतात आहेत,
तुझ्या माझ्यासाठी लढत आहेत.
म्हणूनच विचारतेय आई…
मी येऊ का या जगात?
इथे अजूनही आशेची जागा आहे का?
माझ्यासाठी एक उजेड राखून ठेवला आहेस ना?"**
(मंचावर
२ सेकंदांची खोल शांतता. आईचा श्वास ऐकू येतो.)
👩🍼 आई (हळूहळू उभी राहते, डोळ्यात पाणी, पण चेहऱ्यावर ठामपणा):
(प्रेक्षकांसमोर,
पोटावर हात ठेवून)
“नाही ग, बाळ…
अंधार नाही राहिलाय आता.
कारण आम्ही दिवे पेटवलेत — आशेचे, सुरक्षिततेचे.
या मोर्च्यात, या घोषणांमध्ये, या
आवाजांमध्ये —
तुझ्यासाठी आणि प्रत्येक मुलीसाठी आशा जागी झालीय.
तू नक्की येशील!
हो… तू नक्की येशील!
कारण आता मी गप्प बसणार नाही, मी घाबरणार नाही.
मी लढणार आहे —
तुझ्यासाठी, माझ्यासाठी, आणि या
देशातील प्रत्येक मुलीसाठी.
तुमचं सुरक्षित आयुष्य ही माझी जबाबदारी आहे, आणि आम्ही तो
बदल प्रत्यक्षात आणूच!”
(आईचा
स्वर ठाम, पूर्ण
निर्धाराने.)
🎤 मुलगी (Voiceover – हलका दिलासा जाणवणारा):
“आई…
तुझा आवाज ऐकून आता
विश्वास वाटतो…
खरंच शक्य आहे…
या जगात सुरक्षितपणे येणं.”
👩🍼 आई (हात उंचावते, जणू संपूर्ण समाजाला सांगत आहे):
“हो —
आता कोणत्याही मुलीला
भीतीत जन्म घ्यावा लागणार नाही.
कारण तिच्या मागे आई उभी आहे, बाबा उभा आहे,
आणि तिच्या मागे समाजही उभा आहे,
ज्यांनी तिच्या
सुरक्षिततेची जबाबदारी स्वीकारली आहे.”
(मंचावर
प्रकाश थोडा वाढतो — जणू अंधारावर प्रकाशाचा विजय.)
🌟 अंतिम दृश्य : “जोपर्यंत एकही बाळ असुरक्षित आहे, संघर्ष
सुरूच”
(मंचावर
सौम्य प्रकाश. सर्व पात्र हळूहळू प्रवेश करतात.
प्रत्येकाच्या हातात
एक मेणबत्ती.
सर्वजण शांतपणे येऊन गोल
वर्तुळात उभे राहतात.
मंचाच्या मध्यभागी आई
एक पाऊल पुढे.)
(पार्श्वभूमीला
सौम्य संगीत – आशादायी टोन.)
🎙️ निवेदक (गंभीर, पण उर्जावान आवाज):
“मुलगी जन्माला येणं…
हे समाजासाठी उत्सव
असायला हवं,
अभिमानाचं प्रतिक…
भीतीचं नाही.
काळजीचं नाही.
आणि नक्कीच
अपराध्यांच्या सावलीतलं अंधारमय भविष्य नाही!”
(क्षणभर
शांतता — सर्व पात्र मेणबत्ती ऊंच धरतात.)
🎤 सर्व पात्र (एकत्र, ठाम आवाजात):
“आता गप्प बसणार
नाही!”
🎤 सर्व पात्र (पुन्हा एकाच धडाडीने):
“स्त्री–सुरक्षा हा
हक्क!
तडजोड नाही!”
(प्रकाश
हळूहळू वाढतो — मेणबत्त्यांच्या प्रकाशाशी मिसळत.)
🔥 सर्व पात्र (घोषणा तालबद्ध):
“नाजूक कळी रडायच्या
आधी —
समाज जागा हो!
नाहीतर इतिहास…
क्षमा करणार नाही!”
(घोषणेनंतर
३ सेकंदांची खोल शांतता —
मंचावर फक्त
मेणबत्त्यांचा प्रकाश.
प्रेक्षकांच्या मनात
संदेश थेट घुसतो.)
🎬 निवेदक (शेवटचा संदेश):
“आपण बदललो, तरच जग
बदलेल.
आवाज उठवला, तरच मुलगी
सुरक्षित राहील.
आपल्या कृतीनेच भविष्य उजळेल,
आपल्या जागरुकतेनेच समाज बदलेल.
थांबू नका, गप्प बसू नका — कारण उद्याचा
प्रकाश आपल्याच हातात आहे.
आणि प्रत्येक मुलीच्या त्या निरागस प्रश्नाला —
‘मी येऊ का या जगात, आई?’ —
आपण सगळ्यांनी एकच उत्तर द्यायची वेळ आली आहे…
‘हो ग बाळ, नक्की ये…
कारण आता तुझ्यासाठी सुरक्षित जग आम्ही निर्माण करतो आहोत.’”
(प्रकाश
संपूर्ण मंचावर —
सर्व पात्र मेणबत्ती
उंच धरून फ्रीज पोज.)
__________________________________________________________________________
🎭 एकांकीका
समाप्त
.png&description=“मी येऊ का या जगात, आई?”){kind=link}
0 टिप्पण्या
कृपया तुमच्या प्रियजनांना लेख शेअर करा आणि तुमचा अभिप्राय जरूर नोंदवा. 🙏 🙏